طیف‌نمایی لیزری

تقریباً ۵۰ سال بعد از دستیابی به اولین لیزر در سال ۱۹۶۰، طیف‌نمایی لیزری حوز‌ۀ تحقیقاتی پرمحتوایی بوده که با پیشرفت‌های چشمگیری در سطوح بسیاری از علوم پزشکی و فناوری گسترش‌یافته است و تعداد کاربردهای آن رو به افزایش بوده است. اهمیت طیف‌نمایی لیزری و درک آن توسط تعداد زیادی از دانش‌پژوهان، به‌خاطر آن است که در طول ده سال اخیر، سه جایز‌ۀ نوبل به ۹ دانشمند که درزمینهٔ طیف‌نمایی لیزری و اپتیک کوانتومی کار کرده‌اند اهدا شده است. این پیشرفت مسلم تا حدی بر مبنای روش‌های تجربی جدید استوار است. مثلاً اصلاح لیزرهای موجود و اختراع انواع جدید لیزر، پیدایش نوسانگرهای اپتیکی پارامتری و تقویت‌کننده‌ها در گستر‌ۀ فمتوثانیه، تولید تپ‌های آتوثانیه، تحول عظیم در اندازه‌گیری بسامدهای نوری مطلق و فازهای امواج نوری با استفاده از بسامد نوری شانه‌ای، یا توسعه روش‌های مختلف برای تولید اتم‌ها و مولکول‌های هم‌چگال بوز‌ـ‌اینشتین و به نمایش گذاردن لیزرهای اتمی به‌عنوان یک ذر‌ۀ هم‌ارز با لیزرهای فوتونی را می‌توان نام برد. این پیشرفت‌های فنی باعث شده است که شمار کاربردهای آن در شیمی، زیست‌شناسی، پزشکی، تحقیقات جوی، علم مواد، ‌سنجه‌شناسی، مخابرات نوری و بسیاری از سطوح صنعتی رو به افزایش باشد. برای اینکه حداقل بعضی از این پیشرفت‌های جدید نام برده شود، نیاز به کتابی جداگانه با صفحات بسیار زیاد است. بنابراین مؤلف تصمیم گرفته است که کتاب را به دو بخش تقسیم کند. بخش اول شامل اصول طیف‌نمایی لیزری، با مبنای فیزیکی‌ طیف‌نمایی، روش‌ها و دستگاه‌های اپتیکی است. علاوه بر این مقدمه‌ای کوتاه از فیزیک لیزر تهیه شده است و در مورد روش‌ها و نقش تشدیدگرهای اپتیکی برای درک لیزرهای تنظیم‌پذیر (کوک‌پذیر) با پهنای نوار باریک در حوز‌ۀ طیف‌نمایی لیزری، بحث می‌شود. این کتاب انواع مختلف لیزرهای تنظیم‌پذیر را اجمالاً ارائه می‌دهد و اصولاً مطالب به‌روز فصل‌های اول تا ششم چاپ سوم کتاب را تشکیل می‌دهد. برای اینکه این مطالب به‌عنوان کتاب درسی برای دانشجویان ارزش بالاتری پیدا کند، تعداد مسائل آورده‌شده افزایش‌یافته است و حل آن‌ها در پایان جلد اول آورده شده است. بخش دوم کتاب روش‌های مختلف طیف‌نمایی لیزری را بحث و بررسی می‌کند. در مقایسه با چاپ سوم، بسیاری از نتایج پیشرفت‌های جدید اضافه و سعی شده است خوانند‌ۀ کتاب را در مورد مطالب طیف‌نمایی لیزری به‌روز کند. تقریباً ۵۰ سال بعد از دستیابی به اولین لیزر در سال ۱۹۶۰، طیف‌نمایی لیزری حوز‌ۀ تحقیقاتی پرمحتوایی بوده که با پیشرفت‌های چشمگیری در سطوح بسیاری از علوم پزشکی و فناوری گسترش‌یافته است و تعداد کاربردهای آن رو به افزایش بوده است. اهمیت طیف‌نمایی لیزری و درک آن توسط تعداد زیادی از دانش‌پژوهان، به‌خاطر آن است که در طول ده سال اخیر، سه جایز‌ۀ نوبل به ۹ دانشمند که درزمینهٔ طیف‌نمایی لیزری و اپتیک کوانتومی کار کرده‌اند اهدا شده است. این پیشرفت مسلم تا حدی بر مبنای روش‌های تجربی جدید استوار است. مثلاً اصلاح لیزرهای موجود و اختراع انواع جدید لیزر، پیدایش نوسانگرهای اپتیکی پارامتری و تقویت‌کننده‌ها در گستر‌ۀ فمتوثانیه، تولید تپ‌های آتوثانیه، تحول عظیم در اندازه‌گیری بسامدهای نوری مطلق و فازهای امواج نوری با استفاده از بسامد نوری شانه‌ای، یا توسعه روش‌های مختلف برای تولید اتم‌ها و مولکول‌های هم‌چگال بوز‌ـ‌اینشتین و به نمایش گذاردن لیزرهای اتمی به‌عنوان یک ذر‌ۀ هم‌ارز با لیزرهای فوتونی را می‌توان نام برد. این پیشرفت‌های فنی باعث شده است که شمار کاربردهای آن در شیمی، زیست‌شناسی، پزشکی، تحقیقات جوی، علم مواد، ‌سنجه‌شناسی، مخابرات نوری و بسیاری از سطوح صنعتی رو به افزایش باشد. برای اینکه حداقل بعضی از این پیشرفت‌های جدید نام برده شود، نیاز به کتابی جداگانه با صفحات بسیار زیاد است. بنابراین مؤلف تصمیم گرفته است که کتاب را به دو بخش تقسیم کند. بخش اول شامل اصول طیف‌نمایی لیزری، با مبنای فیزیکی‌ طیف‌نمایی، روش‌ها و دستگاه‌های اپتیکی است. علاوه بر این مقدمه‌ای کوتاه از فیزیک لیزر تهیه شده است و در مورد روش‌ها و نقش تشدیدگرهای اپتیکی برای درک لیزرهای تنظیم‌پذیر (کوک‌پذیر) با پهنای نوار باریک در حوز‌ۀ طیف‌نمایی لیزری، بحث می‌شود. این کتاب انواع مختلف لیزرهای تنظیم‌پذیر را اجمالاً ارائه می‌دهد و اصولاً مطالب به‌روز فصل‌های اول تا ششم چاپ سوم کتاب را تشکیل می‌دهد. برای اینکه این مطالب به‌عنوان کتاب درسی برای دانشجویان ارزش بالاتری پیدا کند، تعداد مسائل آورده‌شده افزایش‌یافته است و حل آن‌ها در پایان جلد اول آورده شده است. بخش دوم کتاب روش‌های مختلف طیف‌نمایی لیزری را بحث و بررسی می‌کند. در مقایسه با چاپ سوم، بسیاری از نتایج پیشرفت‌های جدید اضافه و سعی شده است خوانند‌ۀ کتاب را در مورد مطالب طیف‌نمایی لیزری به‌روز کند.